ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ

Εξάμηνο Γ (Υποχρεωτικό)

Ώρες Διδασκαλίας Διδασκαλία 3 ώρες, Εργαστήριο 3 ώρες, Φροντιστήριο 0 ώρες, Κλινική 0 ώρες (την εβδομάδα)

Δ.Ε.Π.

• Γυφτόπουλος Κωνσταντίνος (Καθηγητής)
• Πέτρου-Παπαδάκη Ελένη (Καθηγητής)
• Ασημακοπούλου Μάρθα (Αναπληρωτής Καθηγητής)
• Μπράβου Βασιλική (Αναπληρωτής Καθηγητής)
• Σύγγελος Σπύρος (​Επίκουρος Καθηγητής)

Γενική Περιγραφή

Σκοπός

Η μελέτη της μακροσκοπικής δομής και λειτουργίας του Ανθρωπίνου Σώματος  κατά   σύστηματα και  περιοχές (Συστηματική Ανατομική - Τοπογραφική Ανατομική). Δίδεται ιδιαίτερη  έμφαση  στην λειτουργική  και κλινικοανατομική  συσχέτιση, με στόχο να αποκτήσει ο φοιτητής τις απαραίτητες ανατομικές γνώσεις  για την κατανόηση της  συνολικής δομής, λειτουργίας και ανατομίας του ανθρωπίνου  σώματος που σχετίζονται άμεσα  με την ιατρική  κλινική πράξη

Μεθοδολογία

• Το μάθημα της Ανατομίας  διδάσκεται:
1. μέσω διαλέξεων όπου γίνεται εκτεταμένη αναφορά σε κλινικές συσχετίσεις  με παραδείγματα ιατρικών περιστατικών και επίλυση κλινικών προβλημάτων,
2. μέσω  εργαστηρίων σε ομάδες όπου γίνεται: α) μελέτη  νωπών ανατομικών παρασκευασμάτων, β) μελέτη ανατομικών προπλασμάτων, γ) ακτινογραφιών, δ) υπερηχογραφημάτων, ε)αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών, συμπεριλαμβανομένων και εγκάρσιων διατομών, για να ευαισθητοποιηθεί ο φοιτητής στην αντίληψη της τρισδιάστατης ανατομικής, που αποτελεί την βάση της ερμηνείας των νεότερων απεικονιστικών μεθόδων (Ακτινολογική ανατομική), ζ) φυσική εξέταση Ανατομική επιφανείας), η)Virtual Anatomy
• Νωπά Ανατομικά  Παρασκευάσματα
• Ανατομικά Προπλάσματα
• Ακτινογραφίες, Υπερηχογραφήματα, Αξονικές και Μαγνητικές
• Τομογραφίες
• Φυσική εξέταση
• Virtual Anatomy

Ύλη

ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ

Κεφαλής - Τραχήλου:

• Κρανίο (οστά, κρανιακοί βόθροι, κρανιακά τρήματα)
• Αυχενική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης
• Κρανιακά Νεύρα
• Αυχενικά Νεύρα, Βραχιόνιο Πλέγμα
• Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα Κεφαλής και Τραχήλου
• Μύες, Αρτηρίες, Φλέβες κεφαλής και τραχήλου
• Λεμφική Αποχέτευση Κεφαλής και Τραχήλου
• Το τριχωτό της κεφαλής (όρια, στιβάδες, αρτηρίες, φλέβες, αισθητική νεύρωση)
• Το Πρόσωπο (οστά, μύες, νεύρα, αρτηρίες, φλέβες)
  Μέρη του πεπτικού συστήματος στην κεφαλή και τον τράχηλο (στοματική κοιλότητα, γλώσσα, υπερώα, σιελογόνοι αδένες, φάρυγγας, οισοφάγος)
• Μέρη του αναπνευστικού συστήματος στην κεφαλή και τον τράχηλο (μύτη, παραρρινικοί κόλποι, λάρυγγας, τραχεία)
• Ενδοκρινείς αδένες κεφαλής και τραχήλου (υπόφυση, θυρεοειδείς αδένας, παραθυρεοειδείς αδένες)
• Οφθαλμός
• Ους
• Τοπογραφική ανατομική κεφαλής και τραχήλου: Κροταφικός βόθρος, Οφθαλμικός κόγχος, Υποκροτάφιος βόθρος, Πτερυγοϋπερώϊος βόθρος, Παρωτιδική χώρα, Κροταφογναθική διάρθρωση, Υπογνάθια χώρα, Τραχηλικές περιτονίες, Τρίγωνα του τραχήλου
• Επιπολής ανατομική κεφαλής και τραχήλου
• Μήνιγγες, Φλεβώδεις κόλποι, Μέρη του εγκεφάλου

Θώρακα:

• Θωρακικό τοίχωμα (Μυοσκελετική δομή ) ,Θωρακική κοιλότητα  και Διάφραγμα
• Μεσοθωράκιο: Άνω, Κάτω, Πρόσθιο, Μέσο και Οπίσθιο (Ανατομικές δομές και όργανα μεσοθωρακίου). Γενική διάταξη των Θωρακικών οργάνων και οι σχέσεις μεταξύ τους και με την θωρακική κοιλότητα. Κλινικές Παρατηρήσεις
• Μεγάλα Αγγεία του Θώρακα (Φλέβες, Αρτηρίες, Λεμφαγγεία)
• Θωρακική Χώρα - Μασχαλιαία Κοιλότητα-Μαστικοί Αδένες (Αγγείωση - Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση) Θωρακικό τοίχωμα: Οδηγά Σημεία του Θώρακα και της προβολής των σπλάγχνων της θωρακικής κοιλότητας στο θωρακικό τοίχωμα  (Ανατομική Επιφανείας)
• Φυσική Εξέταση του Θώρακα (Οδηγά σημεία στην Επισκόπηση, Ψηλάφηση, Επίκρουση, Ακρόαση)

Κοιλιάς:

• Κοιλιακό τοίχωμα (πρόσθιο-πλάγιο-οπίσθιο - μυοσκελετική δομή), κοιλιακή κοιλότητα, περιτοναϊκή κοιλότητα, οπισθοπεριτοναϊκός χώρος
• Προβολή σπλάχνων – οδηγά σημεία στην κλινική εξέταση της κοιλιάς. Οδηγά σημεία προσπέλασης οργάνων, χειρουργικές τομές. Κλινική ανατομική κηλών κοιλιακού τοιχώματος. Βουβωνικός πόρος, Συγγενής-επίκτητη βουβωνοκήλη

Πυέλου-Περινέου:

• Πυελικά τοίχωματα (μυοσκελετικές δομές) – πυελικό έδαφος. Τοπογραφική ανατομική σπλάχνων πυέλου στο άρρεν-θήλυ
• Τοπογραφική ανατομική αγγείων-νεύρων πυέλου
• Οδηγά σημεία προβολής πυελικών σπλάχνων - Κλινική εξέταση – Προβλήματα στην κλινική πράξη (κακώσεις, αιμορραγίες, φλεγμονές, εξωμήτριος κύηση)
• Συσχέτιση ανατομικών δομών με λειτουργίες (πχ αφόδευση, εγκράτεια ούρων / κοπράνων, τοκετός)
• Ακτινολογική ανατομική πυέλου – virtual anatomy – μελέτη εγκαρσίων τομών
• Δομή περινέου – μελέτη περινεϊκών κολπωμάτων
• Συγκριτική ανατομική περινέου άρρενος-θήλεος
• Οδηγά σημεία στην κλινική εξέταση του περινέου
• Προβλήματα στην κλινική πράξη (κακώσεις, φλεγμονές, χειρουργικές προσπελάσεις – οδηγά σημεία περιοχικής αναισθησίας)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ

Αναπνευστικό Σύστημα:

• Ρίς, Έξω Ρίς (Αγγείωση - Νεύρωση Έξω Ρινός), Ρινική Κοιλότητα (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Νεύρωση - Λεμφική Αποχέτευση),
• Παραρρινικοί κόλποι - Παραρρινικοί κόλποι και η εκβολή τους στην Ρινική Κοιλότητα, (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Νεύρωση - Λεμφική Αποχέτευση),
• Ρινική μοίρα του Φάρυγγα  και Λαρυγγική μοίρα του Φάρυγγα (Περιγραφή, Σχέσεις Νεύρωση ,Αγγείωση - Λεμφική Αποχέτευση), Λάρυγγας - Χόνδροι του Λάρυγγα - Υμένες και Σύνδεσμοι του Λάρυγγα - Μύες του Λάρυγγα - Κοιλότητα του Λάρυγγα - Κοιλιαίες και Φωνητικές Πτυχές του Λάρυγγα - Κινήσεις των Φωνητικών Χορδών (Περιγραφή, Σχέσεις Νεύρωση -Αγγείωση - Λεμφική Αποχέτευση του Λάρυγγα), Τραχεία - Τραχεία Κατασκευή - (Περιγραφή, Σχέσεις Τραχείας στον Τράχηλο, Αγγείωση- Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση - Νεύρωση Τραχείας), Βρόγχοι (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση - Νεύρωση), Πνεύμονες Περιγραφή Σχέσεις (Κορυφή - Βάση - Επιφάνειες - Χείλη -Σχισμές - Λοβοί, - Πύλη και Ρίζα Πνευμόνων), Βρογχοπνευμονικά Τμήματα, Βρογχικό Δένδρο, Αγγείωση Πνευμόνων, Φλεβική Αποχέτευση  Πνευμόνων, Λεμφική Αποχέτευση Πνευμόνων, Νεύρωση Πνευμόνων, Υπεζωκότες (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση, Νεύρωση και Λεμφική Αποχέτευση Υπεζωκότων), Μηχανική Αναπνοής.
• Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Καρδιαγγειακό -Λεμφοφόρο Σύστημα:

• ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΣΕΙΣ: ινώδες περικάρδιο, ορογόνο περικάρδιο, περικαρδιακή κοιλότης, Κολπώματα Περικαρδίου, Αγγείωση, Νεύρωση και Λεμφική Αποχέτευση Περικαρδίου. Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
• ΚΑΡΔΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΣΕΙΣ: Κατασκευή Καρδιάς, Επιφάνειες, Χείλη, Κοιλότητες Καρδιάς, Κολποκοιλιακές και Μηνοειδείς βαλβίδες, Ινώδης Σκελετός Καρδιάς. Σύστημα Αγωγής των διεγέρσεων, Αρτηριακή Αιμάτωση, Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση Καρδιάς και Λειτουργία.Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
• ΑΓΓΕΙΑ ΑΙΜΟΦΟΡΑ: Αρτηρίες - Φλέβες - Τριχοειδή- Μικροκυκλοφορία
• ΛΕΜΦΟΦΟΡΑ: Λεμφοφόρα Τριχοειδή - Λεμφαγγεία- Λεμφικά στελέχη  μείζων και ελάσσων θωρακικός πόρος.
• ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΣΧΕΣΕΙΣ: Αορτή: Αορτικό τόξο - Κλάδοι, Θωρακική και Κοιλιακή Αορτή κλάδοι, Αρτηρίες άνω άκρου, Αρτηρίες κεφαλής και τραχήλου, Αρτηρίες κάτω άκρου Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
• ΦΛΕΒΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΣΧΕΣΕΙΣ: Κύριες φλέβες της μεγάλης κυκλοφορίας, φλέβες κεφαλης - προσώπου -τραχήλου φλέβες θώρακα, φλέβες των άνω άκρων, φλέβες κάτω άκρων, σύστημα πυλαίας κυκλοφορίας, πυλαία φλέβα-πυλαιοσυστηματικές αναστομώσεις.
• ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ, ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗ ΛΕΜΦΟΥ
• Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Ενδοκρινικό Σύστημα:

• Ενδοκρινικό Σύστημα:Γενικές Αρχές. Ενδοκρινικό Σύστημα: Ενδοκρινείς Αδένες, Ενδοκρινής μοίρα Παγκρέατος, Ωοθηκών και Όρχεων ,Πλακούντας, Θύμος, Διάχυτο Ενδοκρινικό Σύστημα. Ενδοκρινικό Σύστημα και Νευρικό Σύστημα
• Υποθάλαμος: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Πυρήνες Υποθαλάμου, Υποθαλαμοϋποφυσιακό σύστημα)
• Υπόφυση: Αδενοϋπόφυση (Πρόσθιος λοβός ή Άπω Τμήμα, Χοανικός  Δακτύλιος, Διάμεσος Λοβός). Νευροϋπόφυση (Οπίσθιος ή Νευρικός  Λοβός, Μίσχος - Χοάνη και Μέση Εξοχή) (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Λειτουργία)
• Κωνάριο: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση, Λειτουργία)
• Θυρεοειδής Αδένας: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
• Παραθυρεοειδείς Αδένες: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
• Επινεφρίδια: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
• Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Πεπτικό Σύστημα:

• Το Ανώτερο Πεπτικό Σύστημα (Προστόμιο, Ιδίως Στοματική Κοιλότητα, Γλώσσα, Μείζονες και Ελάσσονες Σιελογόνοι Αδένες, Μέση και Κάτω Μοίρα του Φάρυγγα εως την αρχή του Οισοφάγου). Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
• Το Τμήμα του Πεπτικού Συστήματος μέσα στον Κορμό: Οισοφάγος, Στόμαχος, Λεπτό Έντερο (Δωδεκαδάκτυλο, Νήστις, Ειλεός), Παχύ Έντερο (Τυφλό-Σκωληκοειδής Απόφυση, Ανιόν, Εγκάρσιο, Κατιόν και Σιγμοειδές Κόλον, Ορθό, Πρωκτικός Σωλήνας. Περιγραφή, Σχέσεις,   Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση.
• Οι μεγάλοι Αδένες του Πεπτικού Συστήματος :Ήπαρ -Πάγκρεας
• Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Ουροποιητικό Σύστημα:

• Μελέτη νεφρών (επιφάνειες, χείλη, πύλες). Θέση - συγκράτηση στον οποισθοπεριτοναικό χώρο. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Πυελοκαλυκικό σύστημα, ουρητήρας. Πορεία, στενώματα, πυελουρητηρική συμβολή, κυστεουρητηρική συμβολή
• Ουροδόχος κύστη. Τοιχώματα, ουρητηρικό τρίγωνο, κατασκευή αντιπαλινδρομικών μηχανισμών. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Μηχανισμός αποθήκευσης ούρων-ούρησης.
• Ουρήθρα (άρρεν-θήλυ). Ουρηθροσκόπηση -κυστεοσκόπηση (virtual cystoscopy). Ακτινολογική ανατομική (ΝΟΚ, ενδοφλέβιος πυελογραφία, CT scan - εγκάρσιες τομές - visible human project)
• Κλινικές συσχετίσεις και κλινικά προβλήματα (όγκοι ουροποιητικού, τραυματισμοί, διαταραχές ούρησης, λιθίαση

Γεννητικό Σύστημα Αρρενος:

• Κλινική ανατομική όρχεων, επιδιδυμίδας, σπερματικού πόρου και σπερματικού τόνου. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Κάθοδος όρχεων στο όσχεο - συγγενής βουβωνοκήλη/υδροκήλη, κρυψορχία. Έλυτρα του οσχέου - συσχέτιση με κοιλιακό τοίχωμα. Προστάτης αδένας - μορφολογία, ζώνες, κλινικές συσχετίσεις. Σπερματοδόχες κύστεις, εκσπερματιστικοί πόροι, ουρήθρα. Κλινική ανατομική του πέους. Μηχανισμός στύσης - εκσπερμάτισης

Γεννητικό Σύστημα Θήλεος:

• Έσω Γεννητικά Όργανα
• Ωοθήκες: Περιγραφή, Σχέσεις, Σύνδεσμοι Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση.
• Ωαγωγοί: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
• Μήτρα: Περιγραφή, Σχέσεις, Σύνδεσμοι, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
• Κολεός: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
• Έξω Γεννητικά Όργανα
• Αιδοίο: Μεγάλα-Μικρά Χείλη, Κλειτορίδα, Πρόδομος του Κολεού, Βολβοί του Προδόμου, Αδένες του Προδόμου.
• Εφήβαιο: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
• Κλινικές  Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Εργαστηριακές Ασκήσεις Ανατομίας II

Εργαστήρια/Φροντιστήρια Κεφαλής -Τραχήλου

• Κρανιακά νεύρα (πυρήνες, σύνθεση νευρικών ινών, λειτουργία)
• Κρανίο - Βόθροι - Τρήματα
• Κρανίο - Εγκέφαλος
• Οφθαλμικός κόγχος (περιεχόμενα, νεύρα), Περικογχικές δομές
• Υποκροτάφιος βόθρος (περιεχόμενα, νεύρα)
• Πτερυγοϋπερώϊος βόθρος (περιεχόμενα, νεύρα)
• Πορεία προσωπικού νεύρου - Παρωτιδική χώρα
• Ρινική κοιλότητα, Παραρρινικοί κόλποι, Λάρυγγας
• Φάρυγγας, Στοματική κοιλότητα, Γλώσσα, Υπερώα
• Κάτω γνάθος, Κροταφογναθική διάρθρωση, Υπογνάθια χώρα
• Τράχηλος (περιτονίες, τρίγωνα - περιεχόμενα)
• Οφθαλμός
• Ους
• Κλινικά προβλήματα

Εργαστήρια Κλινικής Συστηματικής  Ανατομίας ΙΙ

• Θώρακας
• Κοιλιά
• Πύελος - Περίνεο
• Καρδιαγγειακό Σύστημα
• Αναπνευστικό Σύστημα
• Πεπτικό Σύστημα
• Ενδοκρινικό Σύστημα
• Ουροποιητικό Σύστημα
• Γεννητικο Σύστημα Άρρενος
• Γεννητικό Σύστημα Θήλεως