Τμ. Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ

Εξάμηνο Γ (Υποχρεωτικό)

Κωδικός MED_ 311

Ώρες Διδασκαλίας Διαλέξεις (4 Ώρες) & Εργαστήρια (3 Ώρες) (την εβδομάδα)

Δ.Ε.Π.

Γενική Περιγραφή

ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ

Κεφαλής - Τραχήλου:

Κρανίο (οστά, κρανιακοί βόθροι, κρανιακά τρήματα)
Αυχενική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης
Κρανιακά Νεύρα
Αυχενικά Νεύρα, Βραχιόνιο Πλέγμα
Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα Κεφαλής και Τραχήλου
Μύες, Αρτηρίες, Φλέβες κεφαλής και τραχήλου
Λεμφική Αποχέτευση Κεφαλής και Τραχήλου
Το τριχωτό της κεφαλής (όρια, στιβάδες, αρτηρίες, φλέβες, αισθητική νεύρωση)
Το Πρόσωπο (οστά, μύες, νεύρα, αρτηρίες, φλέβες)
Μέρη του πεπτικού συστήματος στην κεφαλή και τον τράχηλο (στοματική κοιλότητα, γλώσσα, υπερώα, σιελογόνοι αδένες, φάρυγγας, οισοφάγος)
Μέρη του αναπνευστικού συστήματος στην κεφαλή και τον τράχηλο (μύτη, παραρρινικοί κόλποι, λάρυγγας, τραχεία)
Ενδοκρινείς αδένες κεφαλής και τραχήλου (υπόφυση, θυρεοειδείς αδένας, παραθυρεοειδείς αδένες)
Οφθαλμός
Ους
Τοπογραφική ανατομική κεφαλής και τραχήλου: Κροταφικός βόθρος, Οφθαλμικός κόγχος, Υποκροτάφιος βόθρος, Πτερυγοϋπερώϊος βόθρος, Παρωτιδική χώρα, Κροταφογναθική διάρθρωση, Υπογνάθια χώρα, Τραχηλικές περιτονίες, Τρίγωνα του τραχήλου
Επιπολής ανατομική κεφαλής και τραχήλου
Μήνιγγες, Φλεβώδεις κόλποι, Μέρη του εγκεφάλου

Θώρακα:

Θωρακικό τοίχωμα (Μυοσκελετική δομή ) ,Θωρακική κοιλότητα και Διάφραγμα
Μεσοθωράκιο: Άνω, Κάτω, Πρόσθιο, Μέσο και Οπίσθιο (Ανατομικές δομές και όργανα μεσοθωρακίου). Γενική διάταξη των Θωρακικών οργάνων και οι σχέσεις μεταξύ τους και με την θωρακική κοιλότητα. Κλινικές Παρατηρήσεις
Μεγάλα Αγγεία του Θώρακα (Φλέβες, Αρτηρίες, Λεμφαγγεία)
Θωρακική Χώρα - Μασχαλιαία Κοιλότητα-Μαστικοί Αδένες (Αγγείωση - Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση) Θωρακικό τοίχωμα: Οδηγά Σημεία του Θώρακα και της προβολής των σπλάγχνων της θωρακικής κοιλότητας στο θωρακικό τοίχωμα (Ανατομική Επιφανείας)
Φυσική Εξέταση του Θώρακα (Οδηγά σημεία στην Επισκόπηση, Ψηλάφηση, Επίκρουση, Ακρόαση)

Κοιλιάς:

Κοιλιακό τοίχωμα (πρόσθιο-πλάγιο-οπίσθιο - μυοσκελετική δομή), κοιλιακή κοιλότητα, περιτοναϊκή κοιλότητα, οπισθοπεριτοναϊκός χώρος
Προβολή σπλάχνων – οδηγά σημεία στην κλινική εξέταση της κοιλιάς. Οδηγά σημεία προσπέλασης οργάνων, χειρουργικές τομές. Κλινική ανατομική κηλών κοιλιακού τοιχώματος. Βουβωνικός πόρος, Συγγενής-επίκτητη βουβωνοκήλη

Πυέλου-Περινέου:

Πυελικά τοίχωματα (μυοσκελετικές δομές) – πυελικό έδαφος. Τοπογραφική ανατομική σπλάχνων πυέλου στο άρρεν-θήλυ
Τοπογραφική ανατομική αγγείων-νεύρων πυέλου
Οδηγά σημεία προβολής πυελικών σπλάχνων - Κλινική εξέταση – Προβλήματα στην κλινική πράξη (κακώσεις, αιμορραγίες, φλεγμονές, εξωμήτριος κύηση)
Συσχέτιση ανατομικών δομών με λειτουργίες (πχ αφόδευση, εγκράτεια ούρων / κοπράνων, τοκετός)
Ακτινολογική ανατομική πυέλου – virtual anatomy – μελέτη εγκαρσίων τομών
Δομή περινέου – μελέτη περινεϊκών κολπωμάτων
Συγκριτική ανατομική περινέου άρρενος-θήλεος
Οδηγά σημεία στην κλινική εξέταση του περινέου
Προβλήματα στην κλινική πράξη (κακώσεις, φλεγμονές, χειρουργικές προσπελάσεις – οδηγά σημεία περιοχικής αναισθησίας)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ

Αναπνευστικό Σύστημα:

Ρίς, Έξω Ρίς (Αγγείωση - Νεύρωση Έξω Ρινός), Ρινική Κοιλότητα (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Νεύρωση - Λεμφική Αποχέτευση),
Παραρρινικοί κόλποι - Παραρρινικοί κόλποι και η εκβολή τους στην Ρινική Κοιλότητα, (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Νεύρωση - Λεμφική Αποχέτευση),
Ρινική μοίρα του Φάρυγγα και Λαρυγγική μοίρα του Φάρυγγα (Περιγραφή, Σχέσεις Νεύρωση ,Αγγείωση - Λεμφική Αποχέτευση), Λάρυγγας - Χόνδροι του Λάρυγγα - Υμένες και Σύνδεσμοι του Λάρυγγα - Μύες του Λάρυγγα - Κοιλότητα του Λάρυγγα - Κοιλιαίες και Φωνητικές Πτυχές του Λάρυγγα - Κινήσεις των Φωνητικών Χορδών (Περιγραφή, Σχέσεις Νεύρωση -Αγγείωση - Λεμφική Αποχέτευση του Λάρυγγα), Τραχεία - Τραχεία Κατασκευή - (Περιγραφή, Σχέσεις Τραχείας στον Τράχηλο, Αγγείωση- Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση - Νεύρωση Τραχείας), Βρόγχοι (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση - Νεύρωση), Πνεύμονες Περιγραφή Σχέσεις (Κορυφή - Βάση - Επιφάνειες - Χείλη -Σχισμές - Λοβοί, - Πύλη και Ρίζα Πνευμόνων), Βρογχοπνευμονικά Τμήματα, Βρογχικό Δένδρο, Αγγείωση Πνευμόνων, Φλεβική Αποχέτευση Πνευμόνων, Λεμφική Αποχέτευση Πνευμόνων, Νεύρωση Πνευμόνων, Υπεζωκότες (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση, Νεύρωση και Λεμφική Αποχέτευση Υπεζωκότων), Μηχανική Αναπνοής.
Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Καρδιαγγειακό -Λεμφοφόρο Σύστημα:

ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΣΕΙΣ: ινώδες περικάρδιο, ορογόνο περικάρδιο, περικαρδιακή κοιλότης, Κολπώματα Περικαρδίου, Αγγείωση, Νεύρωση και Λεμφική Αποχέτευση Περικαρδίου. Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
ΚΑΡΔΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΣΕΙΣ: Κατασκευή Καρδιάς, Επιφάνειες, Χείλη, Κοιλότητες Καρδιάς, Κολποκοιλιακές και Μηνοειδείς βαλβίδες, Ινώδης Σκελετός Καρδιάς. Σύστημα Αγωγής των διεγέρσεων, Αρτηριακή Αιμάτωση, Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση Καρδιάς και Λειτουργία.Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
ΑΓΓΕΙΑ ΑΙΜΟΦΟΡΑ: Αρτηρίες - Φλέβες - Τριχοειδή- Μικροκυκλοφορία
ΛΕΜΦΟΦΟΡΑ: Λεμφοφόρα Τριχοειδή - Λεμφαγγεία- Λεμφικά στελέχη μείζων και ελάσσων θωρακικός πόρος.
ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΣΧΕΣΕΙΣ: Αορτή: Αορτικό τόξο - Κλάδοι, Θωρακική και Κοιλιακή Αορτή κλάδοι, Αρτηρίες άνω άκρου, Αρτηρίες κεφαλής και τραχήλου, Αρτηρίες κάτω άκρου Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
ΦΛΕΒΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΣΧΕΣΕΙΣ: Κύριες φλέβες της μεγάλης κυκλοφορίας, φλέβες κεφαλης - προσώπου -τραχήλου φλέβες θώρακα, φλέβες των άνω άκρων, φλέβες κάτω άκρων, σύστημα πυλαίας κυκλοφορίας, πυλαία φλέβα-πυλαιοσυστηματικές αναστομώσεις.
ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ, ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗ ΛΕΜΦΟΥ
Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Ενδοκρινικό Σύστημα:

Ενδοκρινικό Σύστημα:Γενικές Αρχές. Ενδοκρινικό Σύστημα: Ενδοκρινείς Αδένες, Ενδοκρινής μοίρα Παγκρέατος, Ωοθηκών και Όρχεων ,Πλακούντας, Θύμος, Διάχυτο Ενδοκρινικό Σύστημα. Ενδοκρινικό Σύστημα και Νευρικό Σύστημα
Υποθάλαμος: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Πυρήνες Υποθαλάμου, Υποθαλαμοϋποφυσιακό σύστημα)
Υπόφυση: Αδενοϋπόφυση (Πρόσθιος λοβός ή Άπω Τμήμα, Χοανικός Δακτύλιος, Διάμεσος Λοβός). Νευροϋπόφυση (Οπίσθιος ή Νευρικός Λοβός, Μίσχος - Χοάνη και Μέση Εξοχή) (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Λειτουργία)
Κωνάριο: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση, Λειτουργία)
Θυρεοειδής Αδένας: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
Παραθυρεοειδείς Αδένες: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
Επινεφρίδια: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Πεπτικό Σύστημα:

Το Ανώτερο Πεπτικό Σύστημα (Προστόμιο, Ιδίως Στοματική Κοιλότητα, Γλώσσα, Μείζονες και Ελάσσονες Σιελογόνοι Αδένες, Μέση και Κάτω Μοίρα του Φάρυγγα εως την αρχή του Οισοφάγου). Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
Το Τμήμα του Πεπτικού Συστήματος μέσα στον Κορμό: Οισοφάγος, Στόμαχος, Λεπτό Έντερο (Δωδεκαδάκτυλο, Νήστις, Ειλεός), Παχύ Έντερο (Τυφλό-Σκωληκοειδής Απόφυση, Ανιόν, Εγκάρσιο, Κατιόν και Σιγμοειδές Κόλον, Ορθό, Πρωκτικός Σωλήνας. Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση.
Οι μεγάλοι Αδένες του Πεπτικού Συστήματος :Ήπαρ -Πάγκρεας
Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Ουροποιητικό Σύστημα:

Μελέτη νεφρών (επιφάνειες, χείλη, πύλες). Θέση - συγκράτηση στον οποισθοπεριτοναικό χώρο. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Πυελοκαλυκικό σύστημα, ουρητήρας. Πορεία, στενώματα, πυελουρητηρική συμβολή, κυστεουρητηρική συμβολή
Ουροδόχος κύστη. Τοιχώματα, ουρητηρικό τρίγωνο, κατασκευή αντιπαλινδρομικών μηχανισμών. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Μηχανισμός αποθήκευσης ούρων-ούρησης.
Ουρήθρα (άρρεν-θήλυ). Ουρηθροσκόπηση -κυστεοσκόπηση (virtual cystoscopy). Ακτινολογική ανατομική (ΝΟΚ, ενδοφλέβιος πυελογραφία, CT scan - εγκάρσιες τομές - visible human project)
Κλινικές συσχετίσεις και κλινικά προβλήματα (όγκοι ουροποιητικού, τραυματισμοί, διαταραχές ούρησης, λιθίαση

Γεννητικό Σύστημα Αρρενος:

Κλινική ανατομική όρχεων, επιδιδυμίδας, σπερματικού πόρου και σπερματικού τόνου. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Κάθοδος όρχεων στο όσχεο - συγγενής βουβωνοκήλη/υδροκήλη, κρυψορχία. Έλυτρα του οσχέου - συσχέτιση με κοιλιακό τοίχωμα. Προστάτης αδένας - μορφολογία, ζώνες, κλινικές συσχετίσεις. Σπερματοδόχες κύστεις, εκσπερματιστικοί πόροι, ουρήθρα. Κλινική ανατομική του πέους. Μηχανισμός στύσης - εκσπερμάτισης

Γεννητικό Σύστημα Θήλεος:

Έσω Γεννητικά Όργανα
- Ωοθήκες: Περιγραφή, Σχέσεις, Σύνδεσμοι Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση.
- Ωαγωγοί: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Μήτρα: Περιγραφή, Σχέσεις, Σύνδεσμοι, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Κολεός: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
Έξω Γεννητικά Όργανα
- Αιδοίο: Μεγάλα-Μικρά Χείλη, Κλειτορίδα, Πρόδομος του Κολεού, Βολβοί του Προδόμου, Αδένες του Προδόμου.
- Εφήβαιο: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα

Εργαστηριακές Ασκήσεις Ανατομίας II

Εργαστήρια/Φροντιστήρια Κεφαλής -Τραχήλου

Κρανιακά νεύρα (πυρήνες, σύνθεση νευρικών ινών, λειτουργία)
Κρανίο - Βόθροι - Τρήματα
Κρανίο - Εγκέφαλος
Οφθαλμικός κόγχος (περιεχόμενα, νεύρα), Περικογχικές δομές
Υποκροτάφιος βόθρος (περιεχόμενα, νεύρα)
Πτερυγοϋπερώϊος βόθρος (περιεχόμενα, νεύρα)
Πορεία προσωπικού νεύρου - Παρωτιδική χώρα
Ρινική κοιλότητα, Παραρρινικοί κόλποι, Λάρυγγας
Φάρυγγας, Στοματική κοιλότητα, Γλώσσα, Υπερώα
Κάτω γνάθος, Κροταφογναθική διάρθρωση, Υπογνάθια χώρα
Τράχηλος (περιτονίες, τρίγωνα - περιεχόμενα)
Οφθαλμός
Ους
Κλινικά προβλήματα

Εργαστήρια Κλινικής Συστηματικής Ανατομίας ΙΙ

Θώρακας
Κοιλιά
Πύελος - Περίνεο
Καρδιαγγειακό Σύστημα
Αναπνευστικό Σύστημα
Πεπτικό Σύστημα
Ενδοκρινικό Σύστημα
Ουροποιητικό Σύστημα
Γεννητικο Σύστημα Άρρενος
Γεννητικό Σύστημα Θήλεως

Σκοπός

Η διδασκαλία της Ανατομίας ΙΙ περιλαμβάνει τη μελέτη της μακροσκοπικής δομής και λειτουργίας του Ανθρωπίνου Σώματος κατά συστήματα και περιοχές (Συστηματική Ανατομική –Τοπογραφική Ανατομική ) . Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην λειτουργική και κλινικοανατομική συσχέτιση με στόχο να αποκτήσει ο φοιτητής τις απαραίτητες ανατομικές γνώσεις για την κατανόηση της συνολικής δομής και λειτουργίας του σώματος καθώς και αυτές που σχετίζονται άμεσα με την ιατρική κλινική πράξη.

Στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσει ο φοιτητής το γνωσιακό υπόβαθρο στην Ανατομία του ανθρώπου που θα του επιτρέπει στο μέλλον να:

Κατανοεί επιμέρους μηχανισμούς νόσων που αφορούν σε όλα τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος.
Συνδυάζει την βασική γνώση της ανατομίας με άλλες γνώσεις επιμέρους μαθημάτων της Κλινικής Ιατρικής πρακτικής
Αναλύει και να συνδυάζει κλινικές πληροφορίες από την φυσική εξέταση του ασθενούς με το ανατομικό υπόστρωμα παθήσεων και νοσογόνων καταστάσεων σε αντίστοιχα κλινικά προβλήματα (problembasedlearning)
Χρησιμοποιεί γνώσεις επιφανειακής ανατομικής και οδηγά σημεία στη διαδικασία της κλινικής εξέτασης των ασθενών
Χρησιμοποιεί βασικές γνώσεις επιφανειακής ανατομικής και οδηγά σημεία κατά την εκτέλεση απλών ιατρικών επεμβατικών πράξεων πχ τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα, ουροκαθετήρα, παρακεντήσεις κλπ.
Κατέχει τις βασικές γνώσεις της Τοπογραφικής Ανατομικής που θα του επιτρέπουν να κατανοεί χειρουργικές τεχνικές και να συμμετάσχει σε χειρουργικές πράξεις στις αντίστοιχες Κλινικές ασκήσεις χειρουργικών ειδικοτήτων.

Ύλη

Κλινική Ανατομική Snell
Κλινική Ανατομία Moore-Dalley-Agur