ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ
Εξάμηνο Γ (Υποχρεωτικό)
Ώρες Διδασκαλίας Διδασκαλία 3 ώρες, Εργαστήριο 3 ώρες, Φροντιστήριο 0 ώρες, Κλινική 0 ώρες (την εβδομάδα)
Δ.Ε.Π.
- Γυφτόπουλος Κωνσταντίνος (Καθηγητής)
- Πέτρου-Παπαδάκη Ελένη (Καθηγητής)
- Ασημακοπούλου Μάρθα (Αναπληρωτής Καθηγητής)
- Μπράβου Βασιλική (Αναπληρωτής Καθηγητής)
- Σύγγελος Σπύρος (Επίκουρος Καθηγητής)
Γενική Περιγραφή
Σκοπός
Η μελέτη της μακροσκοπικής δομής και λειτουργίας του Ανθρωπίνου Σώματος κατά σύστηματα και περιοχές (Συστηματική Ανατομική - Τοπογραφική Ανατομική). Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην λειτουργική και κλινικοανατομική συσχέτιση, με στόχο να αποκτήσει ο φοιτητής τις απαραίτητες ανατομικές γνώσεις για την κατανόηση της συνολικής δομής, λειτουργίας και ανατομίας του ανθρωπίνου σώματος που σχετίζονται άμεσα με την ιατρική κλινική πράξη
Μεθοδολογία
- Το μάθημα της Ανατομίας διδάσκεται:
- μέσω διαλέξεων όπου γίνεται εκτεταμένη αναφορά σε κλινικές συσχετίσεις με παραδείγματα ιατρικών περιστατικών και επίλυση κλινικών προβλημάτων,
- μέσω εργαστηρίων σε ομάδες όπου γίνεται: α) μελέτη νωπών ανατομικών παρασκευασμάτων, β) μελέτη ανατομικών προπλασμάτων, γ) ακτινογραφιών, δ) υπερηχογραφημάτων, ε)αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών, συμπεριλαμβανομένων και εγκάρσιων διατομών, για να ευαισθητοποιηθεί ο φοιτητής στην αντίληψη της τρισδιάστατης ανατομικής, που αποτελεί την βάση της ερμηνείας των νεότερων απεικονιστικών μεθόδων (Ακτινολογική ανατομική), ζ) φυσική εξέταση Ανατομική επιφανείας), η)Virtual Anatomy
- Νωπά Ανατομικά Παρασκευάσματα
- Ανατομικά Προπλάσματα
- Ακτινογραφίες, Υπερηχογραφήματα, Αξονικές και Μαγνητικές
- Τομογραφίες
- Φυσική εξέταση
- Virtual Anatomy
Ύλη
ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ
Κεφαλής - Τραχήλου:
- Κρανίο (οστά, κρανιακοί βόθροι, κρανιακά τρήματα)
- Αυχενική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης
- Κρανιακά Νεύρα
- Αυχενικά Νεύρα, Βραχιόνιο Πλέγμα
- Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα Κεφαλής και Τραχήλου
- Μύες, Αρτηρίες, Φλέβες κεφαλής και τραχήλου
- Λεμφική Αποχέτευση Κεφαλής και Τραχήλου
- Το τριχωτό της κεφαλής (όρια, στιβάδες, αρτηρίες, φλέβες, αισθητική νεύρωση)
- Το Πρόσωπο (οστά, μύες, νεύρα, αρτηρίες, φλέβες)
Μέρη του πεπτικού συστήματος στην κεφαλή και τον τράχηλο (στοματική κοιλότητα, γλώσσα, υπερώα, σιελογόνοι αδένες, φάρυγγας, οισοφάγος) - Μέρη του αναπνευστικού συστήματος στην κεφαλή και τον τράχηλο (μύτη, παραρρινικοί κόλποι, λάρυγγας, τραχεία)
- Ενδοκρινείς αδένες κεφαλής και τραχήλου (υπόφυση, θυρεοειδείς αδένας, παραθυρεοειδείς αδένες)
- Οφθαλμός
- Ους
- Τοπογραφική ανατομική κεφαλής και τραχήλου: Κροταφικός βόθρος, Οφθαλμικός κόγχος, Υποκροτάφιος βόθρος, Πτερυγοϋπερώϊος βόθρος, Παρωτιδική χώρα, Κροταφογναθική διάρθρωση, Υπογνάθια χώρα, Τραχηλικές περιτονίες, Τρίγωνα του τραχήλου
- Επιπολής ανατομική κεφαλής και τραχήλου
- Μήνιγγες, Φλεβώδεις κόλποι, Μέρη του εγκεφάλου
Θώρακα:
- Θωρακικό τοίχωμα (Μυοσκελετική δομή ) ,Θωρακική κοιλότητα και Διάφραγμα
- Μεσοθωράκιο: Άνω, Κάτω, Πρόσθιο, Μέσο και Οπίσθιο (Ανατομικές δομές και όργανα μεσοθωρακίου). Γενική διάταξη των Θωρακικών οργάνων και οι σχέσεις μεταξύ τους και με την θωρακική κοιλότητα. Κλινικές Παρατηρήσεις
- Μεγάλα Αγγεία του Θώρακα (Φλέβες, Αρτηρίες, Λεμφαγγεία)
- Θωρακική Χώρα - Μασχαλιαία Κοιλότητα-Μαστικοί Αδένες (Αγγείωση - Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση) Θωρακικό τοίχωμα: Οδηγά Σημεία του Θώρακα και της προβολής των σπλάγχνων της θωρακικής κοιλότητας στο θωρακικό τοίχωμα (Ανατομική Επιφανείας)
- Φυσική Εξέταση του Θώρακα (Οδηγά σημεία στην Επισκόπηση, Ψηλάφηση, Επίκρουση, Ακρόαση)
Κοιλιάς:
- Κοιλιακό τοίχωμα (πρόσθιο-πλάγιο-οπίσθιο - μυοσκελετική δομή), κοιλιακή κοιλότητα, περιτοναϊκή κοιλότητα, οπισθοπεριτοναϊκός χώρος
- Προβολή σπλάχνων – οδηγά σημεία στην κλινική εξέταση της κοιλιάς. Οδηγά σημεία προσπέλασης οργάνων, χειρουργικές τομές. Κλινική ανατομική κηλών κοιλιακού τοιχώματος. Βουβωνικός πόρος, Συγγενής-επίκτητη βουβωνοκήλη
Πυέλου-Περινέου:
- Πυελικά τοίχωματα (μυοσκελετικές δομές) – πυελικό έδαφος. Τοπογραφική ανατομική σπλάχνων πυέλου στο άρρεν-θήλυ
- Τοπογραφική ανατομική αγγείων-νεύρων πυέλου
- Οδηγά σημεία προβολής πυελικών σπλάχνων - Κλινική εξέταση – Προβλήματα στην κλινική πράξη (κακώσεις, αιμορραγίες, φλεγμονές, εξωμήτριος κύηση)
- Συσχέτιση ανατομικών δομών με λειτουργίες (πχ αφόδευση, εγκράτεια ούρων / κοπράνων, τοκετός)
- Ακτινολογική ανατομική πυέλου – virtual anatomy – μελέτη εγκαρσίων τομών
- Δομή περινέου – μελέτη περινεϊκών κολπωμάτων
- Συγκριτική ανατομική περινέου άρρενος-θήλεος
- Οδηγά σημεία στην κλινική εξέταση του περινέου
- Προβλήματα στην κλινική πράξη (κακώσεις, φλεγμονές, χειρουργικές προσπελάσεις – οδηγά σημεία περιοχικής αναισθησίας)
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ
Αναπνευστικό Σύστημα:
- Ρίς, Έξω Ρίς (Αγγείωση - Νεύρωση Έξω Ρινός), Ρινική Κοιλότητα (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Νεύρωση - Λεμφική Αποχέτευση),
- Παραρρινικοί κόλποι - Παραρρινικοί κόλποι και η εκβολή τους στην Ρινική Κοιλότητα, (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Νεύρωση - Λεμφική Αποχέτευση),
- Ρινική μοίρα του Φάρυγγα και Λαρυγγική μοίρα του Φάρυγγα (Περιγραφή, Σχέσεις Νεύρωση ,Αγγείωση - Λεμφική Αποχέτευση), Λάρυγγας - Χόνδροι του Λάρυγγα - Υμένες και Σύνδεσμοι του Λάρυγγα - Μύες του Λάρυγγα - Κοιλότητα του Λάρυγγα - Κοιλιαίες και Φωνητικές Πτυχές του Λάρυγγα - Κινήσεις των Φωνητικών Χορδών (Περιγραφή, Σχέσεις Νεύρωση -Αγγείωση - Λεμφική Αποχέτευση του Λάρυγγα), Τραχεία - Τραχεία Κατασκευή - (Περιγραφή, Σχέσεις Τραχείας στον Τράχηλο, Αγγείωση- Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση - Νεύρωση Τραχείας), Βρόγχοι (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Φλεβική και Λεμφική Αποχέτευση - Νεύρωση), Πνεύμονες Περιγραφή Σχέσεις (Κορυφή - Βάση - Επιφάνειες - Χείλη -Σχισμές - Λοβοί, - Πύλη και Ρίζα Πνευμόνων), Βρογχοπνευμονικά Τμήματα, Βρογχικό Δένδρο, Αγγείωση Πνευμόνων, Φλεβική Αποχέτευση Πνευμόνων, Λεμφική Αποχέτευση Πνευμόνων, Νεύρωση Πνευμόνων, Υπεζωκότες (Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση, Νεύρωση και Λεμφική Αποχέτευση Υπεζωκότων), Μηχανική Αναπνοής.
- Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα
Καρδιαγγειακό -Λεμφοφόρο Σύστημα:
- ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΣΕΙΣ: ινώδες περικάρδιο, ορογόνο περικάρδιο, περικαρδιακή κοιλότης, Κολπώματα Περικαρδίου, Αγγείωση, Νεύρωση και Λεμφική Αποχέτευση Περικαρδίου. Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
- ΚΑΡΔΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΣΕΙΣ: Κατασκευή Καρδιάς, Επιφάνειες, Χείλη, Κοιλότητες Καρδιάς, Κολποκοιλιακές και Μηνοειδείς βαλβίδες, Ινώδης Σκελετός Καρδιάς. Σύστημα Αγωγής των διεγέρσεων, Αρτηριακή Αιμάτωση, Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση Καρδιάς και Λειτουργία.Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
- ΑΓΓΕΙΑ ΑΙΜΟΦΟΡΑ: Αρτηρίες - Φλέβες - Τριχοειδή- Μικροκυκλοφορία
- ΛΕΜΦΟΦΟΡΑ: Λεμφοφόρα Τριχοειδή - Λεμφαγγεία- Λεμφικά στελέχη μείζων και ελάσσων θωρακικός πόρος.
- ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΣΧΕΣΕΙΣ: Αορτή: Αορτικό τόξο - Κλάδοι, Θωρακική και Κοιλιακή Αορτή κλάδοι, Αρτηρίες άνω άκρου, Αρτηρίες κεφαλής και τραχήλου, Αρτηρίες κάτω άκρου Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα.
- ΦΛΕΒΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΣΧΕΣΕΙΣ: Κύριες φλέβες της μεγάλης κυκλοφορίας, φλέβες κεφαλης - προσώπου -τραχήλου φλέβες θώρακα, φλέβες των άνω άκρων, φλέβες κάτω άκρων, σύστημα πυλαίας κυκλοφορίας, πυλαία φλέβα-πυλαιοσυστηματικές αναστομώσεις.
- ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ, ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗ ΛΕΜΦΟΥ
- Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα
Ενδοκρινικό Σύστημα:
- Ενδοκρινικό Σύστημα:Γενικές Αρχές. Ενδοκρινικό Σύστημα: Ενδοκρινείς Αδένες, Ενδοκρινής μοίρα Παγκρέατος, Ωοθηκών και Όρχεων ,Πλακούντας, Θύμος, Διάχυτο Ενδοκρινικό Σύστημα. Ενδοκρινικό Σύστημα και Νευρικό Σύστημα
- Υποθάλαμος: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Πυρήνες Υποθαλάμου, Υποθαλαμοϋποφυσιακό σύστημα)
- Υπόφυση: Αδενοϋπόφυση (Πρόσθιος λοβός ή Άπω Τμήμα, Χοανικός Δακτύλιος, Διάμεσος Λοβός). Νευροϋπόφυση (Οπίσθιος ή Νευρικός Λοβός, Μίσχος - Χοάνη και Μέση Εξοχή) (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Λειτουργία)
- Κωνάριο: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση, Λειτουργία)
- Θυρεοειδής Αδένας: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
- Παραθυρεοειδείς Αδένες: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση – Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
- Επινεφρίδια: (Θέση και Περιγραφή, Σχέσεις, Αγγείωση - Φλεβική Αποχέτευση, Νεύρωση, Λειτουργία)
- Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα
Πεπτικό Σύστημα:
- Το Ανώτερο Πεπτικό Σύστημα (Προστόμιο, Ιδίως Στοματική Κοιλότητα, Γλώσσα, Μείζονες και Ελάσσονες Σιελογόνοι Αδένες, Μέση και Κάτω Μοίρα του Φάρυγγα εως την αρχή του Οισοφάγου). Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Το Τμήμα του Πεπτικού Συστήματος μέσα στον Κορμό: Οισοφάγος, Στόμαχος, Λεπτό Έντερο (Δωδεκαδάκτυλο, Νήστις, Ειλεός), Παχύ Έντερο (Τυφλό-Σκωληκοειδής Απόφυση, Ανιόν, Εγκάρσιο, Κατιόν και Σιγμοειδές Κόλον, Ορθό, Πρωκτικός Σωλήνας. Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση.
- Οι μεγάλοι Αδένες του Πεπτικού Συστήματος :Ήπαρ -Πάγκρεας
- Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα
Ουροποιητικό Σύστημα:
- Μελέτη νεφρών (επιφάνειες, χείλη, πύλες). Θέση - συγκράτηση στον οποισθοπεριτοναικό χώρο. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Πυελοκαλυκικό σύστημα, ουρητήρας. Πορεία, στενώματα, πυελουρητηρική συμβολή, κυστεουρητηρική συμβολή
- Ουροδόχος κύστη. Τοιχώματα, ουρητηρικό τρίγωνο, κατασκευή αντιπαλινδρομικών μηχανισμών. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Μηχανισμός αποθήκευσης ούρων-ούρησης.
- Ουρήθρα (άρρεν-θήλυ). Ουρηθροσκόπηση -κυστεοσκόπηση (virtual cystoscopy). Ακτινολογική ανατομική (ΝΟΚ, ενδοφλέβιος πυελογραφία, CT scan - εγκάρσιες τομές - visible human project)
- Κλινικές συσχετίσεις και κλινικά προβλήματα (όγκοι ουροποιητικού, τραυματισμοί, διαταραχές ούρησης, λιθίαση
Γεννητικό Σύστημα Αρρενος:
- Κλινική ανατομική όρχεων, επιδιδυμίδας, σπερματικού πόρου και σπερματικού τόνου. Νεύρωση, αγγείωση, λεμφική αποχέτευση. Κάθοδος όρχεων στο όσχεο - συγγενής βουβωνοκήλη/υδροκήλη, κρυψορχία. Έλυτρα του οσχέου - συσχέτιση με κοιλιακό τοίχωμα. Προστάτης αδένας - μορφολογία, ζώνες, κλινικές συσχετίσεις. Σπερματοδόχες κύστεις, εκσπερματιστικοί πόροι, ουρήθρα. Κλινική ανατομική του πέους. Μηχανισμός στύσης - εκσπερμάτισης
Γεννητικό Σύστημα Θήλεος:
- Έσω Γεννητικά Όργανα
- Ωοθήκες: Περιγραφή, Σχέσεις, Σύνδεσμοι Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση.
- Ωαγωγοί: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Μήτρα: Περιγραφή, Σχέσεις, Σύνδεσμοι, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Κολεός: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Έξω Γεννητικά Όργανα
- Αιδοίο: Μεγάλα-Μικρά Χείλη, Κλειτορίδα, Πρόδομος του Κολεού, Βολβοί του Προδόμου, Αδένες του Προδόμου.
- Εφήβαιο: Περιγραφή, Σχέσεις, Νεύρωση, Αγγείωση, Λεμφική αποχέτευση
- Κλινικές Συσχετίσεις και Κλινικά Προβλήματα
Εργαστηριακές Ασκήσεις Ανατομίας II
Εργαστήρια/Φροντιστήρια Κεφαλής -Τραχήλου
- Κρανιακά νεύρα (πυρήνες, σύνθεση νευρικών ινών, λειτουργία)
- Κρανίο - Βόθροι - Τρήματα
- Κρανίο - Εγκέφαλος
- Οφθαλμικός κόγχος (περιεχόμενα, νεύρα), Περικογχικές δομές
- Υποκροτάφιος βόθρος (περιεχόμενα, νεύρα)
- Πτερυγοϋπερώϊος βόθρος (περιεχόμενα, νεύρα)
- Πορεία προσωπικού νεύρου - Παρωτιδική χώρα
- Ρινική κοιλότητα, Παραρρινικοί κόλποι, Λάρυγγας
- Φάρυγγας, Στοματική κοιλότητα, Γλώσσα, Υπερώα
- Κάτω γνάθος, Κροταφογναθική διάρθρωση, Υπογνάθια χώρα
- Τράχηλος (περιτονίες, τρίγωνα - περιεχόμενα)
- Οφθαλμός
- Ους
- Κλινικά προβλήματα
Εργαστήρια Κλινικής Συστηματικής Ανατομίας ΙΙ
- Θώρακας
- Κοιλιά
- Πύελος - Περίνεο
- Καρδιαγγειακό Σύστημα
- Αναπνευστικό Σύστημα
- Πεπτικό Σύστημα
- Ενδοκρινικό Σύστημα
- Ουροποιητικό Σύστημα
- Γεννητικο Σύστημα Άρρενος
- Γεννητικό Σύστημα Θήλεως